Colette
Sidonie-Gabrielle Colette znana jest pod pseudonimem Colette. Urodziła się w 1873 r. w wiosce w Burgundii. Ostatnie dziecko Julesa Josepha Colette'a i Sidonie Landoy, Colette miała szczęśliwe dzieciństwo, otoczone czułością rodziny i w absolutnym kontakcie z naturą. Od najmłodszych lat lubiła muzykę i książki, a w wieku sześciu lat potrafiła już czytać Williama Szekspira.
Wychowywana głównie przez matkę, która przekazała Colette swój podziw dla przyrody, co zaowocowało u dziewczyny wielką pasją do roślin i zwierząt. Dzięki niej Colette napisała swoją pierwszą powieść zatytułowaną Sido.
W 1889 r. Colette zdała egzaminy licencjackie w szkole publicznej w Saint-Sauveur-en-Puisaye i uzyskała kwalifikacje do nauczania w szkole podstawowej. W 1891 roku rodzina miała problemy finansowe i została zmuszona do przeprowadzki do Châtillon-Coligny. W następnym roku Colette zaczęła poświęcać się i kontynuować naukę w świecie muzyki i teatru, gdzie poznała Henriego Gauthier-Villarsa, który wkrótce stał się bliskim przyjacielem rodziny, a w 1893 r. jej mężem.
Colette przeniosła się z mężem do Paryża. On był pisarzem, wydawcą, publicystą, dziennikarzem satyrycznym i krytykiem muzycznym. Znany jako kobieciarz, był bardzo ważnym człowiekiem w kręgach artystycznych i towarzyskich paryskiej belle époque. Po zaledwie dwóch latach małżeństwa Colette zachorowała z powodu rzekomej depresji spowodowanej odkryciem niewierności męża, niezdrowym życiem, jakie prowadziła w Paryżu, i prawdopodobnie chorobą weneryczną.
Jej mąż, znany pod pseudonimem Willy, wprowadził Colette w kręgi artystyczne i razem zaczęli pracować w jego warsztacie literackim, publikując w gazetach i czasopismach pod wspólnym podpisem Colette Gauthier-Villars. Willy próbował zachęcić ją do napisania powieści z przygodami z dzieciństwa, o których opowiadała Colette, i tak powstałą Klaudyna w szkole (Claudine à l’école), ale kiedy Colette skończyła pracę nad książką, mąż kazał jej odłożyć ją do szuflady na cztery lata. Po tym czasie Willy przyjął książkę z powrotem i zaproponował jej wydanie, radząc, by dodała do opowiadań kilka zabawnych wątków.
Zarówno w pierwszej powieści Colette, jak i w jej późniejszych dziełach, zawsze pojawiały się bezpośrednie interwencje męża, np. w powieści Klaudyna w szkole (Claudine à l’école), która w późniejszych latach została opublikowana pod nazwiskiem Willy'ego. Korzystając z jej sukcesu, Colette napisała kontynuację Klaudyna w Paryżu (Claudine à Paris), która ukazała się w 1901 r., również pod nazwiskiem męża. Ta druga powieść została szybko przekształcona przez Willy'ego w sztukę teatralną o tym samym tytule.
Z biegiem lat jej relacje z mężem uległy zmianie, a ona sama dała się namówić na "ménage à trois" z Georgie Raoul-Duval, żoną amerykańskiego miliardera. Romans zakończył się, gdy Colette odkryła, że w rzeczywistości opierał się on również na dwustronnych relacjach między jej mężem a Georgie.
W 1902 r. ukazała się trzecia powieść Małżeństwo Klaudyny (Claudine en ménage), która odniosła wielki sukces. Willy, dzięki swoim zdolnościom reklamowym, szybko przekształcił postać Claudine w markę, którą można sprzedawać, produkując różnego rodzaju przedmioty. W 1903 roku ukazała się czwarta powieść zatytułowana Klaudyna odchodzi (Claudine s’en va), jak zawsze pod nazwiskiem męża. Dopiero po rozwodzie seria Klaudyna (Claudine) została opublikowana pod ich wspólnymi nazwiskami.
Wszystkie powieści stały się wielkimi francuskimi bestsellerami. W 1904 r. ukazała się pierwsza książka sygnowana nazwiskiem Colette Willy, zatytułowana Dialogi zwierząt (Dialogues de bêtes). Rok później para rozstała się, ponieważ zdrady Willy'ego zaczęły być zbyt rażące. W międzyczasie Colette coraz bardziej angażowała się w wyrafinowany świat paryskich lesbijek i zaczęła występować w teatrze. W 1906 r. Colette była towarzyszką i protegowaną markizy Mathilde de Morny, a w 1907 r. w Moulin Rouge, podczas przedstawienia Rêve d'Égypte, Colette i Mathilde wymieniły na scenie skandaliczny i namiętny pocałunek, ale po drugim przedstawieniu spektakl został zakazany przez prefekta.
W 1910 r. Colette rozpoczęła współpracę dziennikarską z Paris-Journal i Le Matin, była też bardzo zajęta projektami teatralnymi. Jesienią 1912 r. zmarła jej matka, a ciężarna Colette wyszła za mąż za Henry'ego de Jouvenela. Mimo ciąży nadal występowała w teatrze i napisała w tym samym roku książkę L'Envers du music-hall.
W pierwszych latach wojny światowej (1914-1918) Colette zintensyfikowała swoją działalność dziennikarską. Po przystąpieniu Włoch do wojny wyjechała do Rzymu, gdzie poznała Gabriele d'Annunzio. Stamtąd zaczęła wysyłać do Paryża artykuły, które zebrała w Les Heures longues. Z biegiem lat nadal pisała artykuły do prasy i coraz bardziej interesowała się kinem.
Po latach, w 1932 r., Colette otworzyła salon piękności, w którym udzielała paryżankom porad dotyczących kosmetyków i sama robiła im makijaż. Zauważając ogromny sukces tego przedsięwzięcia, utworzono cztery filie, a w tym samym czasie inne sklepy zaczęły sprzedawać produkty i kosmetyki reklamowane przez Colette. W 1935 r. wyszła po raz trzeci za mąż za Maurice’a Goudeketa. W 1938 r. przeniosła się do Palais-Royal, gdzie kontynuowała współpracę z Le Journal i Paris-Soir. Poruszała się z coraz większym trudem w miarę pogarszania się jej artretyzmu. Cały okres wojny spędził w Paryżu i nie opuszczał swojego domu. W tym czasie opublikowała Chambre d'hôtel, Julie de Carneilhan, Journal à rebours, Mes cahiers oraz Czyste, nieczyste (Le Pur et l’Impur).
W 1941 r. jej mąż, który był Żydem, został aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego. W następnym roku Colette udało się doprowadzić do jego zwolnienia, prawdopodobnie wykorzystując znajomości, jakie wówczas miała. W 1945 r. Colette została członkiem Académie Goncourt, a w 1946 r. opublikowała książkę L'Étoile Vesper. Po wielu publikacjach i licznych przeżyciach Colette zmarła w Paryżu w 1954 r. Jako pierwsza kobieta we Francji miała pogrzeb państwowy w sali honorowej Palais-Royal, a obecnie jest pochowana na cmentarzu Père-Lachaise.
Dzięki Colette kobiece ciało stało się samodzielnym tematem literackim. Była też pierwszą pisarką, która przedstawiła mężczyzn jako źródło kobiecej przyjemności, wykazując tym samym nieprawdziwość odwrotnego stereotypu.
Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, sprawdź też:
Rosa Bonheur: pionierka feministycznej historii sztuki
