Vivienne Westwood: modowa ikona punka
Dorobku Vivienne Westwood nie sposób opisać w jednym słowem: projektantka mody, matka chrzestna punka, nestorka brytyjskiej mody, ikona. Jej bogate dziedzictwo nie mieści się w znanych światu ramach. „Nie da się jej nawet podsumować w całej książce” - jak trafnie przyznała krytyk Alexander Fury. Kim zatem była Vivienne Westwood?
Idylliczne dzieciństwo
Mała Vivienne urodziła się 8 kwietnia 1941 w wiosce Tintwistle w północnej Anglii. Tam też dorastała, gdzie dzieciństwo upłynęło jej szczęśliwie i spokojnie. Uwielbiała czytać, jednak to nie podobało się jej matce, która twierdziła, że ślęczenie nad stronicami jest niezdrowe oczu. Któregoś dnia zmusiła córkę do wyrzucenia karty bibliotecznej w zamian za pięć szylingów. Mała Viv pożyczała więc kartę od koleżanek i oddawała się lekturze po kryjomu. Ta konspiracja tylko wzmogła apetyt na zdobywanie wiedzy, zgłębianie kultury i fantazjowanie, które później znalazły odbicie w jej modzie.
London calling
Vivienne nie zamierzała spędzić w małej wiosce całego swojego życie, dlatego, mając zaledwie 17 lat, wyjechała do Londynu, aby tam studiować modę. W swingującej stolicy zaczynała się właśnie rewolucja youthquake. Vivienne z pozoru spokojna nauczycielka plastyki, nie stroniła od rozrywek. Na jednej z imprez poznała Dereka. Pobrali się w 1962 roku. Za dnia Derek Westwood pracował w fabryce Hoovera, a wieczorami prowadził kursy tańca. Od świeżo upieczonej małżonki oczekiwał całkowitego poświęcenia się ognisku domowemu. Vivienne głodna nowych doświadczeń i intelektualnych doznań w 1966 rozwiodła się z Derekiem zachowując jego nazwisko.
Przełomowe spotkanie
Kiedy Vivienne poznała Malcolm McLaren, przyszłego menedżera Sex Pistols, jej życie nabrało nowego wymiaru. McLaren, tak jak Westwood wierzył, że muzyka i moda są ze sobą nierozerwalnie powiązane. W 1971 roku postanowili otworzyć mały butik przy King’s Road, gdzie muzyka i sztuka zlewały się z modą. W sklepiku „Let It Rock” Malcolm sprzedawał płyty winylowe, a Vivienne tworzone przez siebie ubrania i biżuterię. Rok później sklep przeszedł całkowitą metamorfozę. Tym razem napis na szyldzie brzmiał „Too Fast to Live Too Young to Die”, a wystrój z cukierkowego stał się bardziej drapieżny. W butiku pojawiły się kreacje Westwood: ciężkie, skórzane kurtki, tartanowe bluzki, koszulki z ćwiekami, a nawet żołnierskie hełmy. Prawdziwie kontrowersyjne okazało się jednak jego trzecie wcielenie, kiedy nad wejściem zamontowano wielki różowy napis „SEX”.
Przełomowe lat 80
Dopiero w 1981 roku Vivienne po raz pierwszy pomyślała o sobie jak o projektantce mody, kiedy to zaprezentowała kolekcję „Pirate”, stworzoną wspólnie z McLarenem. Dominowały w niej szerokie spodnie w stylu kulotów, luźne koszule o bufiastych rękawach i koronkowych mankietach. Ubrania sygnowane przez Vivienne stawały się kolażami rozmaitych kultur, epok i tradycji. W kolekcji „Savage” malarstwo Picassa i Matisse’a mieszało się z filmografią Davida Lyncha, a w „Buffalo Girls (Nostalgia of Mud)” zwyczaje pustynnych nomadów łączyły się z peruwiańskim folklorem. Nie zawahała się zainspirować garderobą samej królowej Elżbiety II. Lata 80 były dla Vivienne przełomowe również z powodu rozstania z McLarenem. Przyczyniła się do tego sława projektantki, ale też zazdrość i megalomania jej partnera. Westwood nie zamierzała się zatrzymywać. W 1984 roku Hanae Mori zaprosiła ją do udziału w „Wielkiej Piątce” – wspólnym pokazie pięciorga designerów w Tokio (m.in. Calvin Klein i Claude Montana). Jednak Vivienne pozostawała wierna brytyjskości, dając światu kolekcję “Anglomania”, gdzie krótkie mini spódnice à la szkocki kilt i bluzki z żabotem święciły swoje triumfy.
Królewskie ordery i ślub
Królowa Elżbieta II – ta, której twarz przebita agrafkami widniała na punkowych T-shirtach Westwood – uhonorowała projektantkę Orderem Imperium Brytyjskiego za zasługi dla rodzimej mody. Vivienne przyjęła medal, ubrana w tweedowy kostium, zakrywający brak majtek. Nie założyła bielizny także wtedy, gdy książę Karol nadawał jej szlachecki tytuł Dame, udowadniając, że anarchistą się jest, a nie bywa. W 1993 roku poślubiła Andreasa Kronthalera – studenta, którego uczyła w Wiedniu, a który z czasem stał się jej prawą ręką. Oboje tworzyli silny duet. Dzięki jego pomocy Westwood mogła się oddać innym społecznym tematom: łamanie praw człowieka, kryzys klimatyczny, czy wolność słowa.
Zawsze społecznie zaangażowana
Kreacje z jej wybiegów wołały: „Kupuj mniej”, „Fracking to zbrodnia”, „Sprzedaliśmy duszę konsumpcji”, czy „Co jest dobre dla planety, jest dobre dla gospodarki”. Sama Westwood przyznawała, że jej biznes i ona sama są częścią globalnego problemu. Jednak na zmianę nigdy nie jest za późno. W 2011 roku przekazała milion funtów na rzecz ekologicznej fundacji „Cool Earth”, walczącej z wycinką lasów pierwotnych. Kilka lat później, współdziałając z ONZ i Ethical Fashion Initiative, dała pracę najbiedniejszym społecznościom w Kenii, angażując je do tworzenia toreb z materiałów z recyklingu. W 2017 roku zainicjowała kampanię zachęcającą branżę mody do korzystania wyłącznie z energii odnawialnej.
Legenda brytyjskiej mody zmarła 29 grudnia 2022 roku w wieku 81 lat. Pozostawiła męża, Andreasa Kronthalera, z którym prowadziła dom mody, oraz dwóch synów. „Będę kontynuował pracę z Vivienne w sercu”, napisał Kronthaler.
Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, sprawdź też:
Diane Arbus: fotografka zakazanych
